Στις 12 Μαρτίου 2020 τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση έως τις 2 Απριλίου 2020, το πολυαναμενόμενο σχέδιο νόμου (σ/ν) του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Εταιρική διακυβέρνηση ανωνύμων εταιρειών, σύγχρονη αγορά κεφαλαίου και ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/828 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

Οι διατάξεις του σ/ν διέπουν τη διοίκηση και εσωτερική λειτουργία των ανωνύμων εταιρειών με μετοχές ή άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά που λειτουργεί στην Ελλάδα, ωστόσο μπορούν να εφαρμόζονται οικειοθελώς και από εταιρείες με μετοχές μη εισηγμένες σε οργανωμένη αγορά.

Οι βασικότερες ρυθμίσεις του σ/ν για την Εταιρική Διακυβέρνηση

— Υποχρέωση επιλογής συγκεκριμένου μοντέλου εταιρικής διακυβέρνησης:

Οι εταιρείες πρέπει να υιοθετήσουν και να εφαρμόζουν συγκεκριμένο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης, ανάλογα με το μέγεθος, τη φύση, το εύρος και την πολυπλοκότητα των δραστηριοτήτων τους, που να περιλαμβάνει τέσσερις πυλώνες οργανωτικής δομής και συγκεκριμένα:

1. αποτελεσματικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου
2. επαρκείς διαδικασίες εντοπισμού και αντιμετώπισης καταστάσεων σύγκρουσης συμφερόντων
3. ουσιαστικούς διαύλους επικοινωνίας με τους μετόχους και
4. πολιτική αποδοχών που να εξυπηρετεί τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της εταιρείας.

— Αλλαγές στη σύνθεση και λειτουργία του ΔΣ:

Οι κυριότερες αλλαγές είναι οι εξής:

1. Προβλέπονται συγκεκριμένες αρμοδιότητες και πεδία ευθύνης του ΔΣ, σε συμπλήρωση εκείνων που θεσπίζει ήδη ο εταιρικός νόμος (Ν. 4548/2018).
2. Προβλέπονται ρητά οι ελάχιστες υποχρεώσεις και αρμοδιότητες που υπέχουν τα εκτελεστικά και μη εκτελεστικά μέλη.
   Ειδικώς για τα μη εκτελεστικά μέλη ορίζεται ρητά ότι αυτά είναι επιφορτισμένα, μεταξύ άλλων, με την παρακολούθηση και κριτική εξέταση της στρατηγικής της εταιρείας, με την επίβλεψη και εποπτεία των εκτελεστικών μελών και με την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων της εταιρείας.
   Επίσης, για τα μη εκτελεστικά μέλη υιοθετείται ο ορισμός του άρ. 3 περ. 8 του Ν. 4261/2014 που ισχύει για τα πιστωτικά ιδρύματα.
3. Ο Πρόεδρος του ΔΣ πρέπει να είναι μη εκτελεστικό μέλος και σε διαφορετική περίπτωση, ο Αντιπρόεδρος θα είναι υποχρεωτικά μη εκτελεστικό μέλος.
4. Ενισχύεται ο ρόλος των ανεξαρτήτων μη εκτελεστικών μελών, των οποίων ο ελάχιστος αριθμός αυξάνεται από δύο σε τρία και σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να υπολείπονται του 1/3 του συνολικού αριθμού των μελών ΔΣ.
5. Αυστηροποιούνται τα κριτήρια αξιολόγησης της ανεξαρτησίας των ανεξάρτητων μελών, των οποίων η αναφορά είναι πλέον ενδεικτική και όχι περιοριστική.
6. Καθιερώνεται ελάχιστος αριθμός δύο ανεξάρτητων μελών για την επίτευξη της αναγκαίας απαρτίας σε κρίσιμες συνεδριάσεις των ΔΣ.

— Υποχρέωση θέσπισης Πολιτικής Καταλληλότητας των μελών ΔΣ:

Το σ/ν προβλέπει το ελάχιστο περιεχόμενο της Πολιτικής αυτής, η οποία εγκρίνεται από το ΔΣ και υποβάλλεται, όπως και κάθε αναθεώρηση αυτής, προς έγκριση στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

— Υποχρέωση σύστασης Επιτροπών Αποδοχών και Υποψηφιοτήτων

Καθιερώνεται νομοθετικά η υποχρέωση σύστασης Επιτροπής Αποδοχών και Επιτροπής Υποψηφιοτήτων ως διακριτών επιτροπών του ΔΣ. Η πρόβλεψη αυτή υπήρχε σε επίπεδο “soft law” μέχρι σήμερα.

— Διεύρυνση του περιεχομένου του Κανονισμού Λειτουργίας και η θέσπιση Κανονισμού Λειτουργίας των σημαντικότερων θυγατρικών

Το σ/ν καθορίζει το ελάχιστο περιεχόμενο του Κανονισμού Λειτουργίας των εισηγμένων εταιρειών, ο οποίος θα πρέπει να ενσωματώνει, μεταξύ άλλων, τα κύρια χαρακτηριστικά του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου περιγράφοντας, κατ’ ελάχιστον, τις λειτουργίες εσωτερικού ελέγχου, διαχείρισης κινδύνων και κανονιστικής συμμόρφωσης.

Επίσης, οι εισηγμένες εταιρείες θα πρέπει να μεριμνούν για την κατάρτιση Κανονισμού Λειτουργίας των σημαντικότερων θυγατρικών τους, όπως αυτές ορίζονται στο σ/ν.
Σημειώνεται ότι με τις διατάξεις του προτεινόμενου σ/ν εισάγεται η υποχρέωση επιβεβαίωσης από ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία, ότι η εταιρεία διαθέτει Κανονισμό Λειτουργίας σύμφωνο με το προβλεπόμενο περιεχόμενο του σ/ν.

— Υποχρέωση εφαρμογής από τις εισηγμένες εταιρείες Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης καταρτισμένου από φορέα εγνωσμένου κύρους

Διατηρείται η ελευθερία και ευελιξία των εταιρειών να επιλέγουν τον Κώδικα που επιθυμούν, εφαρμόζοντας την αρχή “comply or explain”.

— Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ)

Καθορίζονται οι αρμοδιότητες, το εύρος καθηκόντων, ο τρόπος ορισμού και τα κωλύματα διορισμού των απασχολούμενων στη ΜΕΕ, με ρητή μνεία στον επικεφαλής, στον οποίο δίδεται αυξημένη βαρύτητα.

Σημαντική αλλαγή είναι η υποχρέωση παροχής στοιχείων από τον εσωτερικό ελεγκτή προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, χωρίς πλέον να απαιτείται προηγούμενη έγκριση από το ΔΣ της εταιρείας.

— Πρόσθετες υποχρεώσεις Πληροφόρησης και Διαφάνειας

Θεσπίζονται οι κάτωθι υποχρεώσεις ενημέρωσης από την εταιρεία προς τους μετόχους και το επενδυτικό κοινό και συγκεκριμένα:

1. Ανάρτηση στην εταιρική ιστοσελίδα της αιτιολογημένης πρότασης του ΔΣ για τα υποψήφια μέλη του20 πλήρεις ημέρες πριν τη ΓΣ.
2. Ανάρτηση στην εταιρική ιστοσελίδα του ισχύοντος καταστατικού και των πρόσφατων τροποποιήσεών του, με ευθύνη του ΔΣ.
3. Εξηγήσεις του ΔΣ στην ετήσια και στις ενδιάμεσες οικονομικές καταστάσεις και εκθέσεις για τον τρόπο εκτίμησης των προοπτικών της εταιρείας και τη δυνατότητά της να συνεχίσει τη δραστηριότητά της (going concern).

Επίσης καθορίζονται ειδικές αρμοδιότητες της Μονάδας Εξυπηρέτησης Μετόχων και της Μονάδας Εταιρικών Ανακοινώσεων.

— Αύξηση των κυρώσεων για την παράβαση των ως άνω υποχρεώσεων

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις στην εταιρεία ή στα μέλη ΔΣ, οι οποίες συνίστανται σε επίπληξη ή πρόστιμο το οποίο δεν υπερβαίνει το 7% του κύκλου εργασιών της εταιρείας για κάθε έτος παράβασης.

Βασικά σχόλια

• Οι προτεινόμενες διατάξεις περιλαμβάνουν ένα ιδιαιτέρως ευρύ και ενισχυμένο πλέγμα ρυθμίσεων τόσο σε σχέση με το αντίστοιχο σχέδιο νόμου που είχε δημοσιευθεί τον Απρίλιο του 2019, όσο και σε σχέση με τον Ν. 3016/2002.
• Οι σχετικές διατάξεις του Ν. 3016/2002 καταργούνται με την επιφύλαξη της εφαρμογής των διατάξεων του Ν. 3016/2002 για πράξεις και παραλείψεις τελεσθείσες μέχρι την έναρξη ισχύος του νέου νόμου.
• Προς το παρόν, το σ/ν δεν περιλαμβάνει μεταβατικές διατάξεις ή περίοδο προσαρμογής.
• Οι προτεινόμενες διατάξεις θα ισχύουν κατ’ αρχήν συμπληρωματικά προς τις διατάξεις του Ν. 4548/2018. Ορίζεται ρητά ότι, όπου εισάγεται ειδική ρύθμιση ή παρέκκλιση από τις διατάξεις του Ν. 4548/2018, οι διατάξεις για την εταιρική διακυβέρνηση, ως ειδικότερες και νεότερες, θα υπερισχύουν.
• Παρ’ όλο που το σ/ν θα υποβληθεί προς σχολιασμό και περαιτέρω επεξεργασία μέχρι την ψήφισή του, οι βασικές ρυθμίσεις του δεν αναμένεται να αλλοιωθούν.

Συμπεράσματα

• Με το ως άνω σ/ν επιδιώκεται αξιοσημείωτη ενίσχυση, σε νομοθετικό επίπεδο, των δομών και διαδικασιών εταιρικής διακυβέρνησης των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών, προκειμένου αυτές να ανταποκρίνονται στις ολοένα και πιο αυξημένες απαιτήσεις που απαιτεί η σύγχρονη αγορά κεφαλαίου.
• Οι εταιρείες θα κληθούν να αναπτύξουν νέες δομές και διαδικασίες αλλά και να επικαιροποιήσουν τις ήδη υφιστάμενες.
  Σκόπιμο είναι οι εταιρείες να υιοθετήσουν μια ολιστική προσέγγιση, η οποία θα λαμβάνει υπ΄ όψιν της τις λοιπές ρυθμίσεις εταιρικής διακυβέρνησης που απορρέουν από τον εταιρικό νόμο και άλλες νομοθετικές διατάξεις αλλά και τις λοιπές υποχρεώσεις ενημέρωσης και διαφάνειας.
  Οι βέλτιστες πρακτικές θα βοηθήσουν τις εταιρείες να εναρμονίσουν τις διαδικασίες τους και να εφαρμόσουν ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης.
• Η επένδυση που απαιτείται είναι σημαντική. Η άποψή μας, όμως, είναι ότι θα συντελέσει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εταιρειών, στην προσέλκυση επενδυτών και στη μακροπρόθεσμη απόδοση μεγαλύτερης αξίας στους μετόχους και τα λοιπά εμπλεκόμενα μέρη.
  Επίσης, θα συμβάλει στη διασφάλιση της μακροβιωσιμότητας των εταιρειών και την προστασία των εμπλεκομένων μερών, μέσω της διαφάνειας και της συστηματικής παρακολούθησης και δομημένης διαχείρισης κινδύνων.

Πρώτη δημοσίευση: