Το 2010 η γυναίκα μου μού έφερε δώρο από το Χονγκ Κονγκ ένα σετ μανικετόκουμπα με τον κύβο του Rubik σε μικρογραφία και ενθουσιάστηκα. O Ούγγρος αρχιτέκτονας Erno Rubik είχε δημιουργήσει τον πολύχρωμο κύβο-άσκηση στα 70s και η επίλυσή του ήταν μια πρόκληση για τη νεολαία της εποχής. Όταν τα πήρα φορούσα σχεδόν καθημερινά κοστούμι, αλλά δυστυχώς τα μανικετόκουμπα γρήγορα φθάρηκαν. Ασυναίσθητα ξεκίνησα να ψάχνω να τα αντικαταστήσω από σχετικά καταστήματα, χωρίς αποτέλεσμα.
Ξαφνικά θυμήθηκα το Amazon που χρησιμοποιούσα κυρίως για βιβλία και προϊόντα τεχνολογίας. Σε λίγα δευτερόλεπτα αναζήτησης, έκπληκτος αντίκρισα εκατοντάδες επιλογές του κύβου σε μανικετόκουμπα και σε ένα εύρος τιμών. Παράγγειλα δύο σετ διότι δεν ήμουν σίγουρος πώς θα ήταν ακριβώς τα προϊόντα από τις τρισδιάστατες φωτογραφίες. Σε λίγες μέρες έφθασε η παραγγελία. Ευτυχώς που είχα παραγγείλει δύο σετ – το ένα δεν μου άρεσε, ήταν λίγο πιο μεγάλο από αυτό που επιθυμούσα.
Ποιο το μάθημα; Ξεκάθαρα με το e-commerce είναι πιο εύκολο να κάνεις τις αγορές σου από την πολυθρόνα και παρέχει περισσότερες επιλογές. Οποιοδήποτε φυσικό κατάστημα έχει περιορισμό στα προϊόντα που μπορεί να εκθέσει και να αποθηκεύσει αποτελεσματικά. Από την άλλη βέβαια, το e-commerce έχει δρόμο ακόμη να διανύσει όσον αφορά την εμπειρία του προϊόντος (παρουσιαστικό, αίσθηση ποιότητας, εφαρμογή κλπ.) απ’ ότι μια τρισδιάστατη φωτογραφία ή ένα βίντεο που προσφέρεται σήμερα, έστω και αν διαθέτει λεπτομερείς διαστάσεις, υλικά κλπ. Για αυτό βλέπουμε μεγάλη διείσδυση στα πρώτα στάδια του e-commerce σε τομείς που δεν είχαν σημασία ανάλογοι παράγοντες όπως βιβλία, αεροπορικά ταξίδια, ξενοδοχεία, φαγητό από γνωστές αλυσίδες κ.ά. Γίνεται επίσης χρήση εργαλείων όπου τα πιο πάνω κριτήρια είναι σημαντικά, όπως εύκολη και δωρεάν επιστροφή. Έτσι παρατηρήθηκε το φαινόμενο της παραγγελίας τουλάχιστον δύο μεγεθών σε ρουχισμό, με το ένα έτοιμο για επιστροφή πριν ακόμη παραληφθεί. Έτσι όμως αυξάνεται το κόστος διαχείρισης.
Η κατανάλωση αυξήθηκε
Ιστορικά το εμπόριο έχει μια συνεχής εξέλιξη που εστιάζεται κυρίως σε δύο παραμέτρους: την ευκολία επιλογής και τη μεγάλη ποικιλία σε ανταγωνιστικές τιμές, που οδηγεί στην ανάπτυξη του εμπορίου. Μετά την πρώτη ανταλλαγή προϊόντων θα πάμε στην ανακάλυψη μορφών νομίσματος (ψωμί, αλάτι, δόντια ζώων κλπ.), στην επικράτηση του χρήματος, το ξεπέρασμα των συνόρων, τις ανοικτές αγορές κυρίως εξιδεικευμένες όπως λαχανικά, ψάρια, τυριά κ.ά., τα σουκ, τα καταστήματα εξυπηρέτησης από πωλητές πίσω από τον πάγκο, στην αυτοεξυπηρέτηση, τα μεγάλα πολυκαταστήματα, το πλαστικό χρήμα, τα mall και τώρα στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Τέτοιες πλατφόρμες και εργαλεία προσπαθούν να μειώσουν την απόσταση μεταξύ του αγοραστή και του παραγωγού, προσφέροντας αυξημένη ποικιλία και ευκολία αγοράς προϊόντων σε ανταγωνιστικές τιμές. Σε αυτό να προσθέσουμε την καταγραφή συμπεριφοράς αγοραστή και στοχευμένης επικοινωνίας μαζί του, παραμέτρους που το ηλεκτρονικό εμπόριο ανέβασε σε υψηλά και ίσως ανησυχητικά επίπεδα, μεγαλώνοντας την κατανάλωση και ολόκληρη την αγορά. Το «θέλω» προέρχεται του «χρειάζομαι».
Το 1989 ο υπεύθυνος της Hewlett Packard στην Κύπρο, την οποία αντιπροσώπευε η εταιρεία όπου εργαζόμουν, όταν προβληματιζόμουν για την τοπολογία που θα επικρατούσε στα δίκτυα υπολογιστών στο μέλλον (είχε σημασία σε τι σχηματισμό τοπολογίας έκτιζες το δίκτυο – γραμμικό, αστέρι κλπ.), με συμβούλευσε να σταματήσω να προβληματίζομαι, γιατί στο μέλλον αυτά θα γίνουν όπως τον ηλεκτρισμό. Βάζεις την πρίζα και παίρνεις ηλεκτρισμό, δεν σε ενδιαφέρει ούτε ξέρεις που βρίσκεται ο σταθμός παραγωγής. Το ίδιο μου είπε θα γίνει και με τα δεδομένα. «Θα υπάρχουν υπολογιστές σε όλο το κόσμο και με ένα σύρμα (σ.σ. δεν προέβλεψε το ασύρματο) θα παίρνεις ό,τι δεδομένα θέλεις. Σε ενδιαφέρει που είναι αποθηκευμένα; Eσύ τα θέλεις γρήγορα, ορθά και όσο πιο οικονομικά γίνεται». Πόσο δίκαιο είχε. Προέβλεψε το διαδίκτυο (web-ιστό).
Κάτι αντίστοιχο γίνεται σήμερα στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Συνδεδεμένα κέντρα διανομής προσφέρουν προϊόντα που εμφανίζονται μπροστά μας και εμείς επιλέγουμε ό,τι θέλουμε να έρθει στην πόρτα μας, χωρίς να μας ενδιαφέρει από που ήρθε. Αυτό είναι άμεσο προϊόν που προσφέρεται σε ψηφιακή μορφή όπως μουσική, ηλεκτρονικό βιβλίο, εισιτήριο πτήσης, θεάτρου κ.ά. Για φυσικά προϊόντα, όπως τα μανικετόκουμπα, θα πρέπει να σταλούν με τέτοιο τρόπο που γίνεται όλο και πιο γρήγορος – έτσι έμαθε ο αγοραστής. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βελτίωση των logistics των προμηθευτών και την εξέλιξη μέσων όπως τα drones, τα οποία σε κάποιες πόλεις μπορούν να παραδώσουν προϊόντα μέσα σε είκοσι λεπτά.
Το e-commerce παίρνει διάφορες μορφές. Στο εξωτερικό μπορείς να ψωνίσεις στην υπεραγορά και χωρίς να περάσεις από ταμείο χρεώνεσαι τις αγορές σου. Λίγο τραβηγμένο αλλά μήπως στο μέλλον θα μας στέλνεται ο κώδικας του προϊόντος σε ψηφιακή μορφή και θα μετατρέπεται σε φυσικό προϊόν από τον 3D εκτυπωτή μας;
*Ο κ. Μάριος Λουκαΐδης είναι Σύμβουλος της Synpraxis Management Services Ltd και η κ. Έλενα Λουκαίδου Director of Global Player Support της Wargaming Ltd.
